Οι ουρακοτάγκοι, που αποκαλούνται και ο άνθρωπος του δάσους, είναι το μεγαλύτερο δενδρόβιο πρωτεύον στον κόσμο. Υπάρχουν τρία είδη ουρακοτάγκων: οι ουρακοτάγκοι της Σουμάτρας (όπως αυτοί που ζουν στο ζωολογικό κήπο του Σακραμέντο), οι ουρακοτάγκοι της Βόρνης και οι ουρακοτάγκοι που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα (μέχρι το 2017, οι ουρακοτάγκοι Ταπανούλι θεωρούνταν ότι ήταν Βορνεανοί ουρακοτάγκοι). Οι ουρακοτάγκοι ζουν σε δάση στα νησιά Σουμάτρα και Βόρνεο στην Ινδονησία και τη Μαλαισία. Ενώ οι ουρακοτάγκοι μπορούν να κάνουν βραχιόνια (να ταλαντεύονται χέρι-χέρι), γενικά κινούνται προσεκτικά μέσα από τα δέντρα περπατώντας και σκαρφαλώνοντας.
Και τα τρία είδη ουρακοτάγκων έχουν καταγραφεί από τη Διεθνή Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN) ως Κρίσιμα Απειλούμενα. Ταπανούλι ουρακοτάγκοι είναι θεωρείται ένα από τα πιο απειλούμενα είδη πιθήκων στον κόσμομε περίπου 800 άτομα να έχουν μείνει στη φύση.
Η μεγαλύτερη απειλή για τους πληθυσμούς των ουρακοτάγκων είναι η απώλεια ενδιαιτημάτων και ο κατακερματισμός. Μεταξύ 1985 και 2014, σχεδόν τα μισά τροπικά δάση της Ινδονησίας καθαρίστηκαν για ξυλεία, μονοκαλλιέργειες φοινικέλαιου, παραχωρήσεις χαρτιού και αγροτική ανάπτυξη.
Παρά τους εθνικούς κανονισμούς, το κυνήγι και το εμπόριο άγριας ζωής απειλούν τους πληθυσμούς των ουρακοτάγκων. Οι ουρακοτάγκοι είναι μεγάλα και σχετικά αργά κινούμενα ζώα, γεγονός που τους καθιστά εύκολους στόχους για τους κυνηγούς. Οι πίθηκοι στοχοποιούνται συχνά για τροφή και αντίποινα για την καταστροφή των καλλιεργειών.
Τα θηλυκά κυνηγούνται περισσότερο από τα αρσενικά. Αφού σκοτώσουν το θηλυκό, οι κυνηγοί θα αιχμαλωτίσουν το βρέφος της. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι στην Ινδονησία και στο εξωτερικό που είναι πρόθυμοι να πληρώσουν υψηλές τιμές για μωρά ουρακοτάγκους στη μαύρη αγορά. Σύμφωνα με το Πρόγραμμα Διατήρησης Ουρακοτάγκων της Σουμάτρας, «ιδιαίτερα ανησυχητικός είναι ο μεγάλος αριθμός υψηλόβαθμων αξιωματούχων, συμπεριλαμβανομένων μελών της αστυνομίας, των ενόπλων δυνάμεων, ακόμη και των κυβερνητικών πολιτικών, οι οποίοι με την αλαζονεία τους χαίρονται να διατηρούν την άγρια ζωή υπό εξαφάνιση ως ένδειξη της θεωρούμενης «ανώτερης κατάστασής τους», αποδεικνύοντας στους άλλους ότι είναι υπεράνω του νόμου». Μόνο το 33% περίπου των βρεφών ουρακοτάγκων που αιχμαλωτίζονται για το εμπόριο εξωτικών κατοικίδιων επιβιώνουν.
Τα χαμηλά ποσοστά αναπαραγωγής των ουρακοτάγκων τους καθιστούν ιδιαίτερα ευάλωτους σε αυτές τις απειλές. Ένας ενήλικος θηλυκός ουρακοτάγκος μπορεί να γεννήσει ένα μόνο βρέφος κάθε τρία έως πέντε χρόνια, καθιστώντας την αποκατάσταση του πληθυσμού μια πολύ αργή διαδικασία.
Οργανισμοί, όπως το Πρόγραμμα Διατήρησης Ουρακοτάγκων της Σουμάτρας (SOCP), είναι ζωτικής σημασίας για την προστασία των ουρακοτάγκων και του οικοτόπου τους. Το SOCP είναι ένα έργο συνεργασίας μεταξύ της ΜΚΟ Yayasan Ekosistem Lestari (YEL, Sustainable Ecosystem Foundation) με έδρα την Ινδονησία, της ΜΚΟ PanEco Foundation με έδρα την Ελβετία και της Γενικής Διεύθυνσης Φυσικών Πόρων και Διατήρησης Οικοσυστήματος της Ινδονησίας. Η αποστολή τους είναι «να σώσουν και να προστατεύσουν την αιχμάλωτη και άγρια Σουμάτρα (έβαλα abeli) και Tapanuli (Pongo tapanuliensis) ουρακοτάγκοι και ο βιότοπός τους στα τροπικά δάση, μέσω της διατήρησης που βασίζεται στην επιστήμη, της δημιουργίας νέων άγριων πληθυσμών, της υπεράσπισης, της εκπαίδευσης και της ευαισθητοποίησης».
Το SOCP προωθεί τη διατήρηση των ουρακοτάγκων με έξι βασικούς τρόπους: κατάσχεση, αποκατάσταση, επανεισαγωγή, δημιουργία καταφυγίου ουρακοτάγκων, έρευνα και προστασία των οικοτόπων.
Κατάσχεση
Σε συνεργασία με τις ινδονησιακές αρχές, το SOCP διερευνά αναφορές αιχμαλωτισμένων και εμπορευόμενων ουρακοτάγκων. Τακτικά κατάσχουν τα ζώα που κρατούνται παράνομα ως κατοικίδια. Από το 2001, η SOCP απέκτησε 360 ουρακοτάγκους. Παρά τον μεγάλο αριθμό κατασχεθέντων ουρακοτάγκων, οι συλλήψεις και οι διώξεις είναι πολύ σπάνιες. Μεταξύ 1993 και 2016, υπήρξαν μόνο επτά διώξεις σε ολόκληρη την Ινδονησία. Το SOCP υποστηρίζει περισσότερες διώξεις και αυστηρότερες ποινές.
Αναμόρφωση
Οι κατασχεθέντες ουρακοτάγκοι μεταφέρονται στο Κέντρο Καραντίνας Ουρακοτάγκων του SOCP έξω από το Medan, στη Βόρεια Σουμάτρα. Οι εγκαταστάσεις είναι πλήρως εξοπλισμένες με ιατρείο, καταφύγια απομόνωσης, βρεφικό σπίτι, καταλύματα κοινωνικοποίησης και μακροχρόνια καταλύματα για όσους δεν μπορούν να απελευθερωθούν στη φύση.
Κάθε ουρακοτάγκος υποβάλλεται σε αξιολόγηση και αξιολόγηση υγείας. Μετά τον αρχικό έλεγχο υγείας, ο ουρακοτάγκος απομονώνεται για τουλάχιστον 90 ημέρες για να μειωθεί ο κίνδυνος ασθένειας.
Καθ‘ όλη τη διάρκεια της διαμονής τους, οι ουρακοτάγκοι υποβάλλονται σε ελέγχους ρουτίνας για να διασφαλιστεί η ευεξία τους. Κατά τη διάρκεια αυτών των συνηθισμένων εξετάσεων, οι ουρακοτάγκοι φωτογραφίζονται επίσης, λαμβάνονται δακτυλικά αποτυπώματα, δίνεται ένας μεμονωμένος κωδικός αριθμός και μικροτσίπ. Αυτές οι διαδικασίες επιτρέπουν στο προσωπικό και τους ερευνητές του SOCP να παρακολουθούν την ευημερία των ουρακοτάγκων, ακόμη και αφού έχουν φύγει από το Κέντρο Καραντίνας.
Μόλις δοθεί στους ουρακοτάγκους μια καθαρή κατάσταση υγείας, σταδιακά εισάγονται σε άλλους ουρακοτάγκους παρόμοιας ηλικίας, ξεκινώντας την περίοδο κοινωνικοποίησης των ουρακοτάγκων. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι ουρακοτάγκοι μαθαίνουν πώς να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και πώς να είναι ουρακοτάγκοι μετά την αιχμαλωσία τους.
Κάθε μέρα, δίνεται εμπλουτισμός σε ομάδες ουρακοτάγκων και χρόνος για να περάσουν στα δέντρα. Αυτό ενθαρρύνει τις άγριες συμπεριφορές όπως η κατασκευή φωλιάς και η αναζήτηση τροφής. Αυτή η διαδικασία συνεχίζεται έως ότου οι ουρακοτάγκοι γίνουν περίπου πέντε ή έξι ετών, οπότε το προσωπικό αξιολογεί την ετοιμότητά τους να επανεισαχθούν στην άγρια φύση.
Νέα εισαγωγή
Με τους πληθυσμούς άγριων ουρακοτάγκων σε μείωση, η επανεισαγωγή προηγουμένως αιχμάλωτων ουρακοτάγκων βοηθά στη διατήρηση της γενετικής ποικιλότητας στους άγριους πληθυσμούς. Ενώ βρίσκεται στο Κέντρο Καραντίνας, το προσωπικό του SOCP δημιουργεί ομάδες συμβατών ουρακοτάγκων. Μόλις εκκαθαριστούν όλοι οι ουρακοτάγκοι στην ομάδα, η ομάδα μεταφέρεται σε ένα από τα δύο Κέντρα Επανεισαγωγής, στην άκρη του εθνικού πάρκου Bukit Tigapuluh στο Jambi ή στο φυσικό καταφύγιο Jantho Pine Forest στο Aceh. Με τη μεταφορά ήδη εγκατεστημένων ομάδων ουρακοτάγκων μαζί, το SOCP μειώνει δραστικά το άγχος των ουρακοτάγκων κατά τη μετάβαση και μεγιστοποιεί τις πιθανότητές τους να εγκατασταθούν στο νέο τους περιβάλλον.
Τα Κέντρα Επανεισαγωγής βρίσκονται βαθιά μέσα στο τροπικό δάσος. Οι ουρακοτάγκοι συνηθίζουν να ζουν στη φύση, ενώ το προσωπικό του SOCP παρακολουθεί την πρόοδό τους. Όπως εξήγησε ο Asril Abdullah, ο διευθυντής επιχειρήσεων SOCP«Ο απώτερος στόχος των Κέντρων Επανεισαγωγής είναι να απελευθερώσουν τουλάχιστον 250 άτομα το καθένα, για να διασφαλίσουν ότι οι νέοι πληθυσμοί που δημιουργούνται θα είναι γενετικά βιώσιμοι και αυτοσυντηρούμενοι μακροπρόθεσμα, δημιουργώντας δύο εντελώς νέους άγριους πληθυσμούς αυτού του Κρίσιμα Απειλούμενου είδος.“
Μόλις το SOCP είναι ικανοποιημένο ότι η ομάδα ουρακοτάγκων μπορεί να λειτουργήσει ανεξάρτητα, μεταβαίνει από το Κέντρο Επανεισαγωγής και στην άγρια φύση.
Ουρακοτάγκος Haven
Δεν μπορούν όλοι οι διασωθέντες ουρακοτάγκοι να επανεισαχθούν στη φύση για λόγους υγείας ή αναπηρίας. Για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων, το SOCP αναπτύσσει το Haven Orangutan. Εκεί, αυτοί οι ουρακοτάγκοι θα μπορούν να ζήσουν τη ζωή τους σε «μεγάλα νατουραλιστικά νησιά», χρησιμεύοντας ως πρεσβευτές ζώων για το είδος.
Το SOCP ελπίζει ότι οι πρεσβευτές των ζώων θα ρίξουν φως στις απειλές που αντιμετωπίζουν οι άγριοι ουρακοτάγκοι και θα εμπλακούν άμεσα στη διατήρηση των ουρακοτάγκων από την τοπική κοινότητα.
Ερευνα
Δεδομένης της κρίσιμης κατάστασης των ουρακοτάγκων, είναι επιτακτική ανάγκη να διεξάγεται τακτική παρακολούθηση και έρευνες των πληθυσμών. Αυτές οι έρευνες δεν μετρούν μόνο την αύξηση του πληθυσμού και την υγεία, αλλά καταγράφουν και μακροπρόθεσμα δεδομένα συμπεριφοράς και οικολογίας.
Οι ερευνητές του SOCP παρακολουθούν τους ουρακοτάγκους που έχουν επανεισαχθεί για να μετρήσουν την επιτυχία και την υγεία τους. Αυτά τα δεδομένα χρησιμοποιούνται για τη συνέχιση της βελτίωσης του προγράμματος επανεισαγωγής.
Δύο αξιοσημείωτα ερευνητικά έργα περιλαμβάνουν το έργο Sikundur και το έργο Suaq Balimbing.
Το ερευνητικό πρόγραμμα Sikundur του SOCP ήταν ένα από τα πρώτα έργα που μελέτησαν τους ουρακοτάγκους Tapanuli και εντόπισαν διαφορές συμπεριφοράς σε σύγκριση με τους ουρακοτάγκους της Σουμάτρας και της Βόρνης.
Το έργο Suaq Balimbing ήταν το πρώτο ερευνητικό έργο που παρατήρησε τους ουρακοτάγκους να κοινωνικοποιούνται τακτικά και να χρησιμοποιούν εργαλεία στη φύση. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτή η συμπεριφορά προήλθε από την υψηλότερη πυκνότητα πληθυσμού και τους «ασυνήθιστα κοινωνικούς ουρακοτάγκους» που βρέθηκαν εκεί.
Προστασία Οικοτόπων
Η προστασία των οικοτόπων είναι απαραίτητη για τη μακροπρόθεσμη διατήρηση των ουρακοτάγκων. Ο βιότοπος ουρακοτάγκων βρίσκεται υπό συνεχή απειλή, ειδικά τα οικοσυστήματα Leuser και Batang Toru. Αυτά τα δύο οικοσυστήματα είναι πολύτιμα για τα κρίσιμα απειλούμενα είδη, συμπεριλαμβανομένων των ουρακοτάγκων, των ελεφάντων και των τίγρεων.
Το οικοσύστημα Leuser είναι ένα από τα μεγαλύτερα συνεχόμενα τροπικά δάση στη Νοτιοανατολική Ασία. Είναι μια έκταση 6,4 εκατομμυρίων στρεμμάτων στη βόρεια Σουμάτρα, όπου βρίσκεται το 85% των υπόλοιπων άγριων ουρακοτάγκων της Σουμάτρας.
Το οικοσύστημα Batang Toru βρίσκεται στη Βόρεια Σουμάτρα της Ινδονησίας. Συνολικά περίπου 300.000 στρέμματα, αυτή η έκταση γης είναι το τελευταίο σπίτι για τους ουρακοτάγκους Tapanuli.
Καθώς η τοπική ανθρώπινη ανάπτυξη συνεχίζει να επεκτείνεται, οι απειλές που αντιμετωπίζουν αυτά τα ενδιαιτήματα αυξάνονται. Οι κύριες απειλές περιλαμβάνουν παραχωρήσεις φοινικέλαιου και σχέδια για υδροηλεκτρικές και γεωθερμικές μονάδες ενέργειας. Καθώς η ανθρώπινη ανάπτυξη μεγαλώνει, δρόμοι που διασχίζουν τα οικοσυστήματα κατακερματίζουν το δάσος και ανοίγουν νέες περιοχές σε λαθροκυνηγούς και κατασκευαστές.
Το SOCP συνεργάζεται στενά με τους εταίρους του, τόσο σε τοπικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, για να ενισχύσει την προστασία γύρω από τα οικοσυστήματα και να εξαλείψει τις απειλές.
Το 2012, το SOCP συνεργάστηκε με τον Δρ. Lian Pin Koh και τον Dr. Serge Wich από Μη επανδρωμένα αεροσκάφη διατήρησης για την παρακολούθηση των περιφερειών. Τα τηλεκατευθυνόμενα drones είναι προσαρμοσμένα για τη συλλογή βίντεο ή φωτογραφιών. Πετάνε με αυτόματο πιλότο σε οποιοδήποτε προκαθορισμένο ύψος και διαδρομή. Τα drones επιτρέπουν στους ερευνητές όχι μόνο να παρακολουθούν τον βιότοπο, αλλά και να καταγράφουν εικόνες και βίντεο της συμπεριφοράς των ουρακοτάγκων, όπως η κίνηση μέσα από δέντρα και η κατασκευή φωλιών. Ελπίζουν να αναπτύξουν περαιτέρω την τεχνολογία για την ανίχνευση τσιπ ραδιοπομπών από επανεισαχθέντες ουρακοτάγκους.
Οι πληθυσμοί των ουρακοτάγκων μειώνονται με ανησυχητικό ρυθμό, αλλά δεν είναι πολύ αργά για να αλλάξει η κατάσταση. Προστατεύοντας τους βιότοπους ουρακοτάγκων και δρώντας κατά της λαθροθηρίας και του παράνομου εμπορίου άγριας ζωής, μπορούμε να οικοδομήσουμε ένα λαμπρότερο μέλλον για τους ουρακοτάγκους και το σπίτι τους στο τροπικό δάσος.
